Zobacz więcej

Udar mózgu jak udzielić pierwszej pomocy

Pierwsza pomoc przy udarze powinna w pierwszej kolejności obejmować wezwanie pogotowia ratunkowego. Czas w którym pacjent znajdzie się na oddziale udarowym decyduje o szansach na przeżycie i zmniejszenie prawdopodobieństwa poważnych powikłań. Pierwsze objawy udaru lub jego podejrzenia są wyraźnym wskazaniem do wezwania pomocy. Do czasu przyjazdu karetki, pacjent powinien znajdować się w pozycji bezpiecznej.

Udar mózgu, jak i zawał serca, często mają miejsce we wczesnych godzinach porannych. Wiąże się to ściśle ze zmianami stężeń hormonów, głównie adrenaliny i kortyzolu, których poziom gwałtownie wzrasta. Przyczyniają się one do wzrostu ciśnienia krwi oraz jej zwiększonej krzepliwości.

Powszechnym objawem udaru są zaburzenia świadomości, często utrata przytomności. Zdarza się, że osoba nagle upada, bez żadnej uchwytnej przyczyny lub wykazuje zaburzenia koordynacji ruchowej. Bardzo często chory może manifestować różnego rodzaju porażenia mięśni bądź ich niedowłady. Wynika to od rodzaju uszkodzonych obszarów mózgu. Te najbardziej widoczne pojawiają się na twarzy.

Charakterystyczne jest porażenie połowicze jednej połowy ciała, przeciwnie do strony zajętej przez udar. W związku z tym taka osoba może nagle stracić władzę w jednoimiennej ręce i nodze (po tej samej stronie).

Pojawiają się problemy z mową, a ta staje się niewyraźna, pacjent może mieć problemy z artykulacją. Wynika to z zajęcia mięśni podniebienia oraz opadania kącika ust. Stąd częsty wyciek śliny po jednej stronie i trudności w wypowiadaniu prostych zdań.

Pacjent często zgłasza zaburzenia widzenia, mroczki przed oczami lub nagłe, całkowite oślepnięcie oraz bóle i zawroty głowy. Pojawia się trudność w rozumieniu poleceń, sensu wypowiadanych przez chorego zdań.

Wylew krwi do mózgu powoduje z kolei objawy wzmożonego ciśnienia wewnątrzczaszkowego. Dlatego pacjent może też wymiotować, uskarżać się na mdłości, bóle oczu, bóle głowy, sztywność karku.

W sytuacji, kiedy udar jest wysoce prawdopodobny, nie należy zwlekać z wezwaniem karetki pogotowia. Czas udzielenia pomocy i umieszczenia pacjenta na oddziale udarowym decyduje o szansach na przeżycie i powrocie do sprawności. Jest to tym bardziej ważne, jeśli chory przeszedł już epizod udarowy, gdyż to tym bardziej zwiększa prawdopodobieństwo kolejnego udaru. Każdy następny jest też poważniejszy w skutkach, dlatego liczy się każda cenna minuta.

  1. Zadzwoń pod numer 112 lub 999 lub wyraźnie wskaż ze swojego otoczenia osobę, która ma wezwać pomoc.

  2. Po połączeniu z dyspozytorem powiedz jak się nazywasz, gdzie dokładnie się znajdujesz, w jakim wieku jest chory i jakie zaobserwowałeś objawy wskazujące w tym przypadku na udar mózgu. Nigdy jako pierwszy nie kończ rozmowy.

  3. Oceń stan chorego (czy widzisz i czujesz jego oddech). Osoby bez wykształcenia medycznego nie mają obowiązku sprawdzania tętna.

  4. Jeżeli chory oddycha ułóż go w pozycji bocznej ustalonej, pilnie go obserwuj, jeżeli to możliwe utrzymuj kontakt do przyjazdu ratownika.

  5. Jeżeli chory nie oddycha, nie reaguje na bodźce, w tym bólowe przystąp do resuscytacji krążeniowo-oddechowej (15 uciśnień na 2 oddechy).

Jeżeli chory jest w stanie połykać, warto podać mu aspirynę, najlepiej podjęzykowo (szybsze wchłanianie). Kwas acetylosalicylowy w aspirynie przeciwdziała agregacji płytek krwi, może zmniejszyć obrzęk mózgu oraz obszar niedokrwienia. Trzeba podawać duże dawki tego leku, nawet 300–600 mg. Istnieją badania, które potwierdzają mniejszą śmiertelność i niepełnosprawność u osób, które w leczeniu przedszpitalnym otrzymały aspirynę.